Vademecum rynku pracy > Przedsiębiorstwa społeczne jako pracodawcy > Rodzaje podmiotów ekonomii społecznej
Rodzaje podmiotów ekonomii społecznej
Zanim przedstawimy Państwu informacje o tym, w jakich formach prawnych mogą występować podmioty ekonomii społecznej, omówimy obszary, w których mogą działać.
PES mogą zajmować się produkcją różnych wyrobów oraz handlem i w tej dziedzinie konkurować z podobną ofertą zwykłych podmiotów komercyjnych. Bardzo często taka działalność wykonywana jest przez osoby należące do grup, których problemy społeczne mają być rozwiązane z wykorzystaniem wypracowanego zysku.
PES oferują usługi, które są już dostępne na rynku, tworząc w ten sposób konkurencyjną ofertę np. hotelarską, gastronomiczną, transportową itp. W tym przypadku również możliwość podjęcia zatrudnienia jest wsparciem dla efektywnej integracji społecznej osób z różnych grup zagrożonych marginalizacją.
Usługi społeczne świadczone przez PES to np. edukacyjne, opiekuńcze, socjalne. Zdarza się również, że usługi publiczne mają bardziej techniczny charakter i dotyczą np. utrzymania czystości czy pielęgnacji zieleni.
Zdarza się także, że PES wprowadzają na rynek ofertę zupełnie nowej usługi lub nowego towaru, która wykorzystuje lokalne zasoby i tradycję. W ten sposób miejsca pracy powstają nie tylko w PES, ale również w innych przedsiębiorstwach w regionie. Ma to miejsce np. w sytuacji, gdy w ramach PES zostaje uruchomiona nowa atrakcja turystyczna przyciągająca wielu zwiedzających.
Z powyższego opisu widać, że ekonomia społeczna daje bardzo duże możliwości aktywności, którą można połączyć z wyznaczonym celem społecznym oraz dopasować do posiadanej wiedzy i umiejętności członków zespołu, którzy w ten sposób chcą utrzymać aktywność zawodową w wieku emerytalnym.
rodzaje pes - formy działalności
Jeżeli mają już Państwo pomysł na taką aktywność, to czas porozmawiać o konkretach. Najpierw trzeba zdecydować, w jakiej formie warto podjąć działalność gospodarczą dla realizacji konkretnego celu społecznego. Wśród podmiotów ekonomii społecznej możemy wyróżnić organizacje pozarządowe, w tym fundacje i stowarzyszenia, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, podmioty reintegracyjne (np. ZAZ, CIS), Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych (TUW) oraz spółdzielnie (pracy, inwalidów, spółdzielnie socjalne). Poniżej przedstawiamy więcej informacji o niektórych z nich.
Organizacje pozarządowe (fundacje i stowarzyszenia) opisaliśmy obszernie w innej części Vademecum rynku pracy. Jednak wcześniej koncentrowaliśmy się na ich działalności statutowej. Organizacja, która prowadzi również działalność gospodarczą, jest podmiotem ekonomii społecznej. Działalność ta musi jednak służyć celom statutowym. Fundacje i stowarzyszenia mogą ponadto założyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, spółdzielnię socjalną albo prowadzić zakład aktywności zawodowej lub centrum integracji społecznej. Zysk z działalności ekonomicznej tych podmiotów (handlowej, usługowej, produkcyjnej) nie może być dystrybuowany pomiędzy członków, fundatorów czy też pracowników.
Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, której celem nie jest osiąganie zysku lecz realizacja misji społecznej (spółka non-profit) może założyć zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna (w tym fundacja czy stowarzyszenie). Dokumentem regulującym działalność takiego podmiotu jest sporządzona w formie aktu notarialnego umowa/akt założycielski spółki. Określa on m.in. cele, organy, liczbę i wysokość udziałów oraz zasady podziału zysków. Kapitał zakładowy (minimum 5000 zł) może być wniesiony także w postaci wkładu rzeczowego (aportu). Jeśli spółka kapitałowa, np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, całość dochodu przeznacza na realizację celów statutowych, a zysku nie dystrybuuje pomiędzy swoich udziałowców, akcjonariuszy czy też pracowników, może prowadzić działalność pożytku publicznego (a co za tym idzie, korzystać ze środków publicznych) oraz ubiegać się o przyznanie statusu organizacji pożytku publicznego i otrzymywać 1% podatku.
Spółdzielnia socjalna to najbardziej społeczna ze wszystkich form podmiotów ekonomii społecznych. Jej istotą jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa, które – poza celami zarobkowymi – realizuje ważne dla jej członków zadania społeczne. Członkostwo w spółdzielni wymaga zaangażowania osobistej pracy, ale wiąże się z możliwością rozwoju pozazawodowego i reintegracją społeczną. Tego rodzaju cele wysuwają się na pierwszy plan z uwagi na specyfikę zatrudnianych w spółdzielni osób, które często wywodzą się ze środowisk zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym.
Spółdzielnie socjalne na rzecz swoich członków i ich otoczenia prowadzić mogą działalność społeczną i kulturalno-oświatową. Mogą korzystać ze środków publicznych (czyli prowadzić działalność pożytku publicznego). Nie są to jednak podmioty uprawnione do otrzymania statusu organizacji pożytku publicznego, a więc nie skorzystają z 1% podatku.
Obszary prowadzenia działalności
Duże możliwości dopasowania do potrzeb
Duża różnorodność form
Zapraszamy do kolejnych rozdziałów na temat podmiotów ekonomii społecznej: